Onkolojik Tedavi Sürecinde Dental Girişimler

Günümüzde diş eksikliği, birçok kişinin karşılaştığı yaygın bir sorundur. Diş kaybı, estetik kaygıların yanı sıra çeşitli fonksiyonel sorunlara da neden olabilir. Diş eksikliği, çiğneme performansının düşmesine, konuşma problemlerine ve komşu dişlerin boşluklara doğru hareket etmesine yol açabilir. Bunların yanında besinlerin yeterince çiğnenemeden yutulması sindirim sisteminde de çeşitli sorunlara neden olabilmektedir. Diş eksikliklerinin çözümü için  sabit köprü veya hareketli takılıp çıkartılabilen protetik tedavi yaklaşımları gibi çeşitli geleneksel tedavi seçenekleri bulunsa da, günümüzde en etkili ve kalıcı çözüm implant destekli diş protezleridir.

İmplant Nedir ve Nasıl Seçilmelidir?

İmplant, çene kemiğine yerleştirilen, çoğunlukla titanyum alaşımlarından üretilen, diş kökü benzeri bir vida şeklinde tasarlanmış bir materyaldir. Üzerine yapıştırılan ya da vidalanan üst yapıyı taşımayı amaçlayan implantlar, çene kemiğiyle biyolojik bağlantılar kurarak diş kökü görevi görecek sağlam bir temel oluşturur. Bu yapıya üst yapı olarak adlandırılan kaplamalar da dahil olduğunda doğal dişlere benzer bir görünüm ve fonksiyon elde edilmiş olur. Farklı boylara, çaplara ve yüzey özelliklerine sahip olarak kullanıma sunulan pek çok implant çeşidi bulunmaktadır. Bu geniş yelpaze içinden seçim hastaların kemik yüksekliğine, kalınlığına, kalitesine ve hatta düzenli olarak kullandığı ilaçlara, sahip oldukları kronik hastalıklara ya da alışkanlıklarına göre uzman hekimlerce yapılmalıdır.

İmplantının Avantajları

Doğal Görünüm ve Fonksiyon: İmplant destekli diş protezleri, estetik açıdan doğal dişlere oldukça benzer. Renk, şekil ve boyutları kişinin diğer dişleriyle uyumlu olacak şekilde tasarlanabilir. Ayrıca, çiğneme ve konuşma gibi fonksiyonlar da bu protetik yaklaşımda doğal dişlerin varlığına yakın bir şekilde gerçekleştirilebilir. İmplantlar, uygun bakım ve hijyenle genellikle diğer restoratif seçeneklere göre daha uzun ömürlüdür ve ömür boyu kullanılabilir.

Çene Kemiğinin Koruması: İmplantlar, çene kemiğini uyararak kemik kaybını yavaşlatır, klasik köprü protezleri ve hareketli protezlere göre implantlar, dişsiz kalmış çene kemiğinin erimesini geciktirmede ve  uzun dönemde komşu dişlerin de kemik desteğinin korunmasında daha başarılı sonuçlar vermektedir. İmplant üstü protezlerde, köprü protezlerinin aksine komşu dişlerin küçültülmesi gerekmemekte bu dişler korunmaktadır.

İmplant Uygulama Aşamaları

Muayene ve Planlama

İmplant uygulaması öncesinde detaylı bir muayene yapılır ve hastanın tedavi ihtiyaçlarına uygun bir tedavi planı oluşturulur. Bu aşamada kemik uygunluğunun değerlendirilmesi, klinik muayene ile kombine olarak panaromik ve üç boyutlu radyografik görüntülerin incelenmesiyle gerçekleştirilir. Radyografik görüntüler cerrahi planlama aşamasında, kemik yüksekliği, genişliği, sinüs boşluklarının konumu, damar sinir geçiş bölgeleri gibi hasta sağlığını ve implantın uzun dönem başarısını etkileyen çok sayıda verinin analizine olanak sağlamaktadır.

Cerrahi Aşama

Çene kemiğine implantların yerleştirildiği bu aşama lokal anestezi altında yapılır. Vakanın durumuna göre implant, dişeti altında ağızda görünmeyecek şekilde ya da bir ara bağlantı ile dişeti üzerinde ağızda görülebilecek şekilde osseointegrasyon dönemi olarak adlandırılan kemiğe kaynaşma dönemine bırakılır. Kemik seviyesinin yetersiz olduğu durumlarda ihtiyaç varsa kemik tozu uygulamaları ya da sinüs yükseltme işlemleri implant cerrahisi sırasında gerçekleştirilebilir. Kemik eksikliğinin fazla olduğu ya da sinüs boşluklarının aşırı sarkmış olduğu vakalarda ise kemik oluşturma işlemi ayrı bir cerrahi aşama olarak implant uygulaması öncesi bir dönemde yapılabilmektedir.

Diş Çekilir Çekilmez Aynı Seansta İmplant Yerleştirilebilir mi?

İmplant yapılacak alanda çekilmesi gereken dişlerin de bulunduğu durumlarda implantın yerleştirilmesi, çekilmesi gereken dişte enfeksiyon varlığı, çekilecek dişin kök özellikleri ve çekim sonrası implant için kalan kemik desteği miktarı gibi faktörlere bağlı olarak aynı seansta veya ayrı seanslarda gerçekleştirilebilir. Çekilecek dişin çevresinde diş ya da dişeti kaynaklı enfeksiyonun bulunduğu durumlarda, öncelikli olarak dişin çekilmesi ve dokuların iyileşmesinin bir süre beklenmesi implant başarısını doğrudan etkileyebilecek faktörlerdendir.  Çekilecek dişin köklerinin sayısının ve şeklinin konulacak implantın formu ile uyumlu olmaması, çevrede kalacak olan kemiğin implantın ilk yerleştiği anda yeterince destek veremeyecek durumda olması da diş çekimi ve implant yerleştirilmesi aşamalarının ayrı ayrı yapılması gerekliliğini doğurabilir.

İmplant Cerrahisi Sonrası İyileşme Süreci Nasıldır?

İmplantların çene kemiğine hücresel seviyede bağlanması süreci, osseointegrasyon süreci olarak adlandırılmaktadır. Bu süreç kemik kalitesi ve implantın yüzey özelliklerine bağlı olarak birkaç hafta ya da birkaç ay sürebilir. Bu dönemde çiğneme fonksiyonunun devam ettirilebilmesi için geçici protezler önerilebilir. İyileşme sürecinin tamamlanması sağlandıktan sonra daimi protez için gerekli aşamalara geçilebilmektedir.

Bir Günde İmplant Gerçek mi?

Uygun şartlar oluştuğunda aynı gün içerisinde implant cerrahisi ve sonrasında kaplaması uygulanabilmektedir. Bu şartların başında hastanın hem yumuşak hem sert dokularının bu işlem için en üst seviyede uygun olması, hekim tarafından uygun bir implant tipinin seçilmesi, hastanın işlem sonrasında hekim tarafından belirtilen tüm olası komplikasyonlara karşı bilgilendirilmesi ve bunu kabul etmesi gelmektedir. Bu protokolün, hem hekim açısından hem de hasta açısından geleneksel implant tedavisinden daha fazla risk içerdiğinin ve bu riski her iki tarafında kabul ettiğinin bilinmesi önemlidir.

Herkese İmplant Yapılabilir mi?

İmplantların yapılmasına engel olan faktörler genellikle çene kemiğinin iyileşmesini bozan rahatsızlıklar ya da ilaçlarla ilgilidir. Yaş faktörü sanıldığının aksine implant için bir dezavantaj değildir. Kemik kalitesi ve hacminin yeterli olduğu durumlarda ileri yaşlarda implant uygulamaları başarıyla yapılabilmektedir.

Aşırı sigara kullanımı implant başarısını etkileyen faktörler içerisinde en yaygın olanlarındandır. Sigara kullanımı ağız içi dokuların iyileşme kapasitesini düşürerek implantın erken dönemde kemiğe bağlanma sürecini olumsuz etkileyebilir. Bu sebeple hekiminiz sizden implantın yapıldığı ilk günlerde sigara kullanımınızı kısıtlamanızı isteyecektir.

Kontrolsüz diyabet hastalarında, yara iyileşme mekanizmalarındaki bozulma sebebiyle kısa ve uzun dönem implant başarısı riske girmektedir. Kontrol altına olan diyabet rahatsızlığında serum Hba1c seviyeleriniz değerlendirilerek uygun zamanda implantın yerleştirilmesi durumunda başarılı implant tedavileri uygulanabilmektedir. Diyabet varlığında implantların kontrol randevuları sağlıklı bireylerden daha sık yapılarak kemik seviyesindeki değişimler daha erken tespit edilebilir ve bu sayede gerekli önlemler alınarak çok uzun yıllar implant destekli protezlerin kullanımı sağlanabilir.

Kemik erimesini durdurmak ve bazı tümörlerde kemik metastazını engellemek amacıyla kullanılan bifosfonat ve türevlerinin kemik metabolizmasını olumsuz etkilemesi sebebiyle bu ilaçlara başlanmadan önce, implant dahil tüm cerrahi girişimlerin tamamlanması tercih edilmektedir.  Uzun süreli steroid kullanımı, immün sistemi baskılayan ilaç alımı gibi durumlarda da uzmanlarca  implant cerrahisi öncesi detaylı değerlendirme yapılmalıdır.

İmplant cerrahisi ve protetik planlama mutlaka her zaman kişiye özel tüm faktörleri değerlendirebilen uzman hekimlerce yapılmalıdır. İmplant ve üst yapı protezi bir bütün olarak değerlendirilmeli ve her ikisi de biyomekanik açıdan en uygun ve birbirleriyle en uyumlu şekilde planlanmalı ve uygulanmalıdır. Uzun dönem başarı için, bu çok disiplinli tedavi yaklaşımı ile birlikte hastaların kişisel ağız sağlığına dikkat etmeleri büyük öneme sahiptir.