Diş Sıkma ve Çene Eklemi Tedavileri

Neden Dişlerimizi Sıkarız?

Stres, fiziksel olarak vücuda zarar verme ihtimali olan herhangi bir zorlama olabileceği gibi (soğuk, sıcak, darbe, elektrik akımı), psikolojik olarak kişinin dengeli ruhsal halini bozmaya yönelik bir etken de olabilmektedir. Tüm canlılar karşılaştıkları dış streslere karşı farklı tepkiler veririler. Bazı genetik ya da anatomik yatkınlıklar strese tepki olarak diş sıkma gıcırdatma gibi alışkanlıkların gelişmesine sebep olabilmektedir. Bu alışkanlıklar dönemsel olarak tekrar edebilen bir seyir izleyebileceği gibi değişik yoğunluklarda sürekli olarak devam edip kişilerin hayatını olumsuz etkileyebilmektedir. Üst dişlerde ağrı, kulak ağrısı, baş ağrısı gibi farklı belirtiler diş sıkma ve gıcırdatma yaşayanlarda sıklıkla görülmektedir. Çiğneme sistemi dışında hissedilen yansıyan ağrılar sebebiyle hastalar problemin nereden kaynaklandığını anlamakta zorlanabilirler. Bu alışkanlığın yarattığı aşırı kuvvetlerden dişlerin ve çene eklemlerinin korunması için gece plağı kullanımı, masseter botoksu, çene egzersizleri ya da fizik tedavi uygulamalarından hasta için uygun olanın seçilmesi ve belirli aralıklarla kontrollerin yapılması gereklidir.

Çene Ekleminden Gelen Sesler Neden Önemlidir?

Eklem sesleri tıklama, kütleme, çıtırtı gibi farklı formlarda duyulabilir. Bu seslerin bazıları eklem diskindeki kaymaya, bazıları eklem yüzeylerindeki deformasyonlara ya da yapışıklıklara işaret edebilir. Muayene sırasında seslerin karakterinden teşhis konulabileceği gibi ayırıcı tanının kesinleşmesi için MR görüntüleri ya da artroskopi gerekli olabilmektedir. Ağız açma ve kapatma sırasında oluşan eklem sesleri, kilitlenmeler, ağız açmada kısıtlılık, ağrı gibi bulgularla seyredebilir. Hastanın konuşma, beslenme gibi fonksiyonlarını zorlaştırabilir; sosyal hayatını olumsuz etkileyebilir. Eklem seslerinin açma, kapanma ya da çenenin yan hareketleri sırasında olması, sabah ya da akşam artması, eşlik eden sistemik diğer hastalıklar ve kullanılmakta olan ilaçlar muayene sırasında detaylı olarak değerlendirilmelidir. Değerlendirmeler sonunda tedavi kapsamında gece plağı ya da okluzal splint önerilebilmektedir.

Gece Plağı ve Okluzal Splintler Ne Zaman -  Ne Kadar Süre Kullanılır ?

Çene eklemi rahatsızlıklarında sıklıkla kullanılan okluzal splintler ve gece plakları alt ve üst çeneden alınan ölçü üzerine kişiye özel olarak hazırlanan şeffaf plaklardır. Alt ve üst çeneleri doğru kapanış ilişkisine ulaştırmayı hedefleyen bu apareyler sert ya da yumuşak materyallerden farklı kalınlıklarda üretilebilmektedir. Farklı rahatsızlıklar için farklı şekillerde tasarlanması gereken splintlerin kullanım süreleri de kişinin şikayetlerine göre değişkenlik gösterir. Yalnızca gece kullanılması gereken plaklar ya da belirli bir süreç boyunca 24 saat kullanılması gereken plaklar dikkatle takip edilmelidir. Hekim kontrolü olmadan uzun süre okluzal splint kullanımının dişlerinizin kapanışında kalıcı bozulmalara sebep olabileceği unutulmamalıdır.

Gece plakları genellikle uyku sırasında olan diş sıkma ve gıcırdatma alışkanlığının çiğneme sistemi üzerinde oluşturduğu yükleri dağıtmak, dişleri aşınmalardan korumak ve çiğneme kaslarını gevşetmek amacıyla kullanılır. Her gece düzenli takılmaları şikayetlerin azalmasında başarıyı arttırır, hekiminiz şikayetlerinizin durumuna göre plak kullanımınızı kademeli olarak azalttırıp bıraktırabilir.

Okluzal Splintler gece ya da gün içerisinde kullanılabilen ve diş temasları kişiye özel olarak belirli kurallara göre hazırlanan şefaf plaklardır. Eklem rahatsızlıklarının bazı tiplerinde 24 saate kadar kullanımı gerekebilmektedir. Çiğneme ilişkilerinin değiştirileceği geniş kapsamlı protezler öncesinde, adaptasyonu takip etmek amacıyla kullandırılabilirler. Uzun süreli kontrolsüz kullanımlarının dişlerde istenmeyen yönlerde harekete sebep olabileceği, çene ilişkilerini bozabileceği bilinmeli ve bu sebeple hekim tarafından verilen kullanım talimatlarına kesinlikle uyulmalıdır.

Çene eklem rahatsızlıklarının tedavilerinde fizik tedavi veya cerrahi bir girişim gerekliliği tedavinin ilerleyen dönemlerinde belirli aralıklarla yapılan kontrollerde değerlendirilir. Tüm vücuttaki eklemeler gibi çene ekleminde de yaşla beraber oluşabilen dejenerasyonlar özellikle erken yaşlarda eklem sorunu yaşayanlarda daha hızlı ilerleyebilmektedir. Diş sıkma ya da çene eklemi rahatsızlıkları yaşıyorsanız, ya da geçmişte yaşadıysanız bu konuda uzman bir diş hekimi ile mutlaka görüşerek bilgi almanız, tekrarlayan karakterde seyredebilen bu rahatsızlıklarda ileriki yaşlarda daha ciddi sorunlar yaşamanızı engelleyecektir.